DENİZ KORUCULUĞU SİSTEMİ GÖKOVA’DA BAŞLADI

Deniz koruculuğu projesi, Türkiye’de  ilk kez Akdeniz Koruma Derneği’nin çabalarıyla hayata geçirildi. Gökova Körfezi, Akdeniz keşiş foku (Monachus monachus) ve Kum köpekbalığı (Carcharhinus plumbeus) gibi nesli tehlike altında ve hassas türler başta olmak üzere çok sayıda türün yaşam alanıdır. Denizel türlerdeki azalma ve habitat tahribatı, Gökova Körfezi için en önemli tehditler arasında yer alıyor. Tüm bu tehditler, geleneksel kıyı balıkçılığını yaşatan ve geçimini denizden sağlayan balıkçıları da olumsuz etkiliyor. Bunun için; 2010 yılında Körfez’deki altı bölge “Balıkçılığa Kapalı Alan” olarak ilan edildi.

Akdeniz Koruma Derneği, dünyanın birçok ülkesinde örnekleri bulunan Deniz Koruculuğu Sistemini geliştirerek, balıkçılığa kapatılan alanların daha etkin şekilde korunmasını sağlıyor. Sistem, bölgede biyoçeşitliliğin güvenceye alınmasını sağladığı gibi ülkemizdeki diğer denizel alanlar için örnek uygulama niteliği taşıyor.

Deniz Koruculuğu projesi, 2013 yılında “Yeşil Oscar” olarak bilinen Whitley Ödülü (Whitley Fund for Nature Award), 2014 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Ekvator Ödülü (UNDP Equator Initiative Award) ve 2017 yılında Whitley Altın Ödülü’nü (Whitley Gold Award) aldı.

Gökova’da Her gün üç deniz korucusu denetim yapıyor

Deniz korucu sistemi ile, yetkili kamu kurumlarına deniz üzerinden aktif bilgi sağlayarak ‘aracı’ görevi görülüyor. Gökova Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi’ndeki altı balıkçılığa kapalı alanda uygulanan  Deniz Korucu Sistemi, Türkiye için ilk olma özelliği de taşıyor. Her gün üç sürat botu ile deniz korucusu olarak adlandırdığımız üç çalışan , balıkçılığa kapalı alanları izliyor. Balıkçılığa kapalı alanlar ve yakın çevresindeki tekne sahiplerine, bu alanların sınırları ve önemi hakkında bilgi veriliyor. Yasa dışı avlanma ile karşılaştığımızda ise anlık olarak yetkili kurumlara bu kayıtları iletiyor. Bunun ardından cezai işlem süreci yine kamu kurumları tarafından yürütülüyor.

200 YÜZDEN FAZLA KIYI BALIKÇISI VAR

Gökova Körfezi ÖÇK Bölgesi, Akdeniz keşiş foku (Monachus monachus) ve Kum köpekbalığı (Carcharhinus plumbeus) gibi nesli tehlike altında ve hassas türler başta olmak üzere çok sayıda türün yaşam alanı. Kadın balıkçıların da aralarında bulunduğu iki yüzden fazla kıyı balıkçısı, Gökova Körfezi’nde balıkçılık yaparak geçimini sağlıyor. Körfez’de denizel biyoçeşitliliğin azalması ve bunun küçük ölçekli kıyı balıkçılarını da olumsuz etkilemesi üzerine körfezdeki altı alan, katılımcı bir süreçle balıkçılığa kapalı alan olarak belirlendi. Ancak alanda avlanma faaliyetleri azalmasına rağmen tamamen bitmedi. Bunun nedenleri ise; balıkçılığa kapalı alanların sınırları hakkında bilgilendirme çalışmalarının yeterli olmaması, yetkili kamu kurumlarının çalışma konu ve faaliyet alanlarının fazlalığı olarak öne çıktı.

BALIKÇILARIN DENİZ KORUCULUĞUNA TEPKİSİ

Deniz Koruculuğu Sistemi, Gökova Körfezi’ndeki balıkçılar tarafından olumlu karşılandı. Zira, balıkçılığa kapalı alanlarda yasa dışı avın yapılmasından şikayetçiydiler. Bunun için deniz korucu sistemini çözüm olarak yorumladılar. Ayrıca sistemin uygulanması ve faydalarının görülmeye başlaması, farklı illerden Bu sistemin kendi alanlarında uygulanmasını isteyen kurum ve kişilerle bizi bir araya getirdi. Bu isteklerin bir kısmının sahibi de yine balıkçılar.

2012 yılında uzmanların  oluşturduğu ve Akyaka Su Ürünleri Kooperatifi’nin günlük olarak uyguladığı bir veri toplama sistemi bulunuyor. Bu yöntem ile kooperatif ortağı olan balıkçıların her gün hangi tür balığı, ne miktarda ve hangi av aracı ile avladığına dair bilgiler kaydediliyor. Bu çalışmanın sonuçları; 2012’den 2018 yılına kadar kooperatif ortağı balıkçıların gelirlerinin yüzde 400 artış sağladığını gösteriyor.

Derneğin topluma ve balıkçılara uyarılarıda şöyle:  “Öncelikle yakınında yaşadıkları deniz koruma alanını keşfetmelerini öneriyoruz. Bu alanların değerleri ve her birimizin yaşamına ne kattığını bilmenin önemine inanıyoruz. Denizlerin en önemli sorunlarından olan katı atık kirliliği, sahillere olan ilginin artması ile artıyor. Bu sorunun ortadan kalkması için bireysel sorumluluk almanın önemini hatırlatmak isteriz. Gökova Körfezi gibi korunan alanlarda denizde ya da balık tezgahlarında avı yasak olan ve zıpkınla avlanan türlerle karşılaşılması halinde BİMER, Jandarma Karakolu, Sahil Güvenlik Komutanlığı veya İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine bilgi verilmesini tavsiye ediyoruz.”

Haberin Fotoğrafları: Zafer Kızılkaya tarafından çekilmiştir.