Aşık Veysel ölümünün 47. yılında anılıyor!

ANTERHABER - Aşık Veysel, 21 Mart 1973 tarihinde Sivas’ta hayatını kaybetti. Aşık geleneğinin temsilcilerinden olan Aşık Veysel Şatıroğlu, ölümünün 47. yılında saygı ve özlemle anılıyor. İşte merak edenler için Aşık Veysel'in hayat hikayesi...

Anadolu sanatının en nadide temsilcilerindendi Aşık Veysel… Yunus’un, Karacaoğlan’ın, Pir Sultan Abdal’ın, Dadaloğlu’nun çizgisindeydi. Hatta o çizginin son temsilcisiydi. Kördü ama görmez değildi. Herkesten daha iyi görüp, herkesten daha iyi hissederdi, dağı, taşı, çiçeği, toprağı ve insanlığı… İlk şiirini Mustafa Kemal Atatürk’e yazmıştı. 47 yıl önce, 78 yaşındayken aramızdan ayrıldı Veysel.

AŞIK VEYSEL KİMDİR?

Aşık Veysel ilk şiirini Atatürk'e yazmıştı. 1956 yılında Dinar'a yaptığı bir gezi sırasında şair Nedret Gürcan, Aşık Veysel'in yanından ayrılmadı. Hemen sesini kaydetmek için harekete geçti. Ve Yayınevi'nin yayınladığı ses kaydında Aşık Veysel, Cumhuriyetin 10'uncu yıl dönümünde bir destan hazırladıklarını, şiiri Ankara'ya gönderdiklerini, şiirin ardından kendilerinin de yola düştüğünü kendi üslubunca şöyle anlatıyordu:

“Ankara'ya geldik. Misafir olacah bir yerimiz yoh. Cebimizde para yoh. Kendimize güvenemiyoruk otelde şurda burda yatmak için… Biz ne yaparız filan… Orda burda dert yanar iken, dediler Erzurumlu Paşo dayı var. O adam müsafiperverdir, sizleri misafir eder dediler. Sora sora o adamı bulduh. Hakigaten adam da misasirperver bir adamıdı.

Dedim Hasan Efendi biz buraya yeyip içmek için gelmedik. Bizim maksedimiz var. “Neymiş” diye sordu adamcaağaz. Dedim böyle bir destanım var, bunu Atatürk’e duyurmak maksediyle geldim. Tanıdığımız yok, yolunu bulamıyoruz. Dedi, “vallahi ben işçi bir adamım böyle şeylerle alakamız yok. Ama burda bir milletvekili var, gidelim ona danışalım da o ne türlü yol gösterirse gidelim oğa gore iş tutalım” dedi. Gittik adama. “Ne istiyorsunuz” dedi. Valla halk şaeriyiz, Atatürk’ü görmek istiyoruz dedik. “Bırak canım” dedi, “siz kıyıda köşede çalın çağırın, geçin gidin beş-on para kazanabiliyorsanız” dedi. “Halk şaerine, şuna buna ehemmiyet veren yok” dedi. “Hayır öyle değil, bizim şöyle bir destanımız var, bunu okuyalım da onun için onu duyuracağız” dedik. “Söyle bakalım” dedi. Aynen destanı baştan ayağe kadar okudum. “Güzel” dedi. “Çok iyi yazmışsın ve iyi düşünmüşsün” dedi. “Bunu” dedi, “Hakimiyeti Milli Metbaası’na abimiz (anlaşılmıyor) Bey’i goriyim de” dedi. “Yarın saat sekizde bir cevap veririm”. Gittik.

ATATÜRK ONU ARADI

Sabahsı saat sekizde geldik. Adam gine “yok” dedi, “ben böyle şeye karışmam” dedi. Sonra dolandık İstanbul’a vardık. İstanbul’da, daha Angara’da radyo açılmamıştı, radyo evinde söylerken, Atatürk rahmetlik, Dolmabahçe Sarayı’nda içermiş. Duymuş. Biz çıktık (kesintiler) telefon etmiş radyo evine. Bizi de bir Arapkirli bir Mehmet Efendi isimli birisi, Kuledibi’nde kapıcıymış, bizi aldı oraya gotürdü. Orda çalıp eğleniyoruz. Radyo evinden cevap vermişler ki, “Çıktılar edreslerini bilmiyoruz”. Emniyet müdürlüğüne telefon etmişler. Polisler 12’ye kadar İstanbul’u alt üst etmiş, aramış daramış bulamamışlar. Sabahleyin geldik. Cemil Bey “yahu akşam nerdeydiniz bir fırsat kaçırdık ki”… “Hayrola neymiş” dedik. “Böyle böyle oldu, nerdeydeniz” dedi. Eee tabii müteessir olduk ama “iş elde çıktı, ne yapalım ya” dedik. “Valla ben bir mektup yazayım Yaver Şükrü Bey’e” dedi. “Gidin doğrulun doğru Dolmabahçe sarayına kadar” dedi. Yazdı, mektubu aldık, sazı aldık, haydi bakalım Dolmabahçe Sarayı’na. Vardık gapıya dayandık. Polisler “ne o” dediler, “böyle böyle olmuş” dedik. Komiser dedi ki “evet evet bırakın geçsinler akşam (anlaşılmıyor) Atatürk” dedi. Geçtik içeriye. Vardık, Yaver Şükrü Bey’e haber verdiler, geldi. Mektübü verdik. Açtı okudu. “Ne yapayım şansınız tutmadı” dedi. “Akşem o gadar arattım saat 12’ye kadar” dedi. “Fakat bulduramadım” dedi. “Malum bu bir keyf zamanıdır” dedi. “O zaman çok iyi, hakkınızda hayırlıydı” dedi. “Fakat şimdi söylenmez ve ben söyleyemem” dedi.”

İŞTE, AŞIK VEYSEL'İN YAZDIĞI ‘CUMHURİYET DESTANI'…

Atatürk'tür Türkiye'nin ihyası
Kurtardı vatanı düşmanımızdan
Canını bu yolda eyledi feda
Biz dahi geçelim öz canımızdan

Sinesini hedef etti düşmana
Ölmüşken vatanı getirdi cana
Çekti kılıcını çıktı meydana
Gören ibret aldı meydanımızdan

Çekildi sancaklar dayanmaz canlar
Şarktan garba gitti Türk'teki şanlar
O kadar paşalar o zabitanlar
Ayrılmadı asla sağ yanımızdan

Dumlupınar Sandıklı'nın cephesi
Dağları yıkıyor topların sesi
Kahraman askerin hücum etmesi
Cihan sele gitti al kanımızdan

Kaçırdık düşmanı bulunmaz izi
Bir hücumda geçti öte denizi
Siyanet ettiler askerimizi
Vatan memnun kaldı zabitanımızdan

Şeyh Sait de yüzün tuttu isyana
Milletini hor baktırdı vatana
Fakir fukarayı boyadı kana
Öyle şeyhler çoktur külhanımızdan

Çağırdım Şeyh Said sağır mı diye
Başında sarığı değir mi diye
Tarttılar şeyhleri ağır mı diye
Haberin doğrulttun urganımızdan

Şeriatı düşündüler şerciler
Birtakım millete fesat verdiler
Her biri bir yerde hep geberdiler
Onlar kurtulmadı toplarımızdan

Aklı başınd'olan düşünür bunu
Şeriatçı oldu tüketen onu
Dağda belde fukaraya soygunu
Veren onlar idi vatanımızdan

Menemen mes(e) lesi geldi meydana
Orda birkaçları uydu şeytana
Mehdi diye kendi kendin urgana
Taktı kurtulmadı darlarımızdan

Gazi Paşa Haziretli bir kişi
Ne kadar cesaret tuttu bu işi
Sarmıştı vatanı düşman ateşi
Esirgedi bizi ziyanımızdan

İddiacı Türkiye'nin insanı
Çalışmakla kazandık biz vatanı
Aç kurt gibi parçaladık düşmanı
Şecaat görünce aslanımızdan

Kurtardık vatanı bu belalardan
Tiren hattı küşat ettik her yerden
Terrakk'etti mektebimiz hep birden
Teşekkür kazandık müşranımızdan

Hükümet de milletini kayırdı
Bir af etti hapisleri koyverdi
Adaletle tebligatlar duyurdu
Çok şeref kazandık bayramımızdan

Türkiye'yi adalette yaşattı
Dağları deldirdi demir döşetti
Millete bir altın kemer kuşattı
Haşa nankör olman devranımızdan

Aşık Veysel bunu böyle söyledim
Benden de yadigar bu kalsın dedim
Sözlerim yalan mı dinle efendim
Kürrei arz doldu hep şanımızdan

AŞIK VEYSEL'İN HAYAT HİKAYESİ

Veysel Şatıroğlu veya lakabı ile Âşık Veysel, 25 Ekim 1894 Şarkışla, Sivas'ta doğmuştur ve 21 Mart 1973 Sivrialan, Sivas'ta hayatını kaybetmiştir. Aşık Veysel Türk halk ozanıdır. Avşar boyunun Şatırlı obasına mensuptur.

Aşık Veysel Şatıroğlu, 1894 yılında Sivas'ın Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyünde dünyaya geldi. Annesi Gülizar, babası “Karaca” lakaplı Ahmet adında bir çiftçiydi. Veysel'in iki kız kardeşi, yörede yaygınlaşan çiçek hastalığına yakalanarak yaşamlarını yitirdi. Ardından Veysel de yedi yaşında aynı hastalıktan dolayı iki gözünü de kaybetti. Kendi anlatımına göre: “Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeye gitmiştim. Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kaydı ve düştüm. Bir daha kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım… Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya başıma zindan.”

Babasının, Âşık Veysel'e oyalanması için aldığı bağlamayla önce başka ozanların türkülerini çalmaya başladı. 1930 yılında Sivas Maarif Müdürü olarak görev yapan Ahmet Kutsi Tecer ile Kutsi Bey tarafından düzenlenen bir şairler gecesinde tanıştı. Kutsi Bey tarafından verilen destek ile birçok ili dolaşmaya başladı

Âşık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan Âşık Veysel, bir dönem yurdu dolaşarak Köy Enstitüleri'nde saz hocalığı yaptı. 1965 yılında özel kanunla maaş bağlandı. 1970'li yıllarda Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra, Fikret Kızılok, Esin Afşar gibi bazı müzisyenler Âşık Veysel'in deyişlerini düzenleyerek yaygınlaşmasını sağladı. Şarkışla'da her yıl adına şenlikler yapılır.