Çilsal “Doğal sit alanları koruma ve kullanma koşulları kararını değerlendirdi”

ANTERHABER - 07.12.2019’de Resmi Gazete’de yayınlanan 109 No’lu İlke Kararı, hem kıyı ve deniz alanlarının yaklaşık % 95’i düşük korumalı yeni statüleriyle ilan edilmek üzere olan, hem Kültür-Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezleri ilan edilmiş olan Bodrum Yarımadası için ne anlama geliyor?

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/12/20191207-6.pdf

Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik’te bir kez daha değişiklik yapıldı; 99 no’lu İlke Kararı iptal edilip yerine 109 No’lu İlke kararı ilan edildi. Yenisinde koruma lehine bazı olumlu değişiklikler yapılmış olsa da esas itibarıyla sayı ve yüzölçümü çok olan doğal sit alanlarımız açısından olumsuz değişikliklerin sayısı daha fazla.

Yeni düzenlemeyle, Kesin Korunacak Hassas Alanlarda Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu izniyle;

1. Resmi ve özel kuruluşlarca zorunlu teknik altyapı hizmetlerinden kanalizasyon, içme suyu, doğalgaz hattı, enerji nakil hattı yapılabileceği maddesi ile,
2. Devletin güvenlik ve emniyeti için zaruret arz eden yapıların yapılabileceği maddesinin kaldırılması, koruma anlayışı açısından doğru olmuş.

Nitelikli Doğal Koruma Alanlarında taş, maden ocağı vb. faaliyetleri bu yeni ilke kararında da  yasaklanmış; ancak tescil ve ilandan önce ruhsat almış olanların yasal süresi içinde tasfiyesi maddesi kaldırılmış. Bu maddeden eski ruhsatlar sonsuza kadar yenilenebilecek manası çıkar. Aynı şekilde tescil ve ilan öncesine ait yapıların ekonomik ömrü bitene dek kullanılabileceği maddesi konmuş ki, tam bir felaket! Ekonomik ömür ne kadar; 5 yıl mı, 50 yıl mı?..

Nitelikli Doğal Koruma Alanlarında, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu izniyle, imar ve kıyı mevzuatı çerçevesinde, koruma amaçlı imar planı yapılması koşuluyla iskele yapılabilir maddesi de berbat. Niye berbat? Kıyı Kanunu o kadar basit, net ve anlaşılır ki; yetkililerin buna rağmen kanuna aykırı düzenleyici işlem tesis etmesi, ilke kararı, yönetmelik vb. çıkarması olacak şey değil! Kanun, “kamu yararına kullanım” maksadı dediği halde, fiiliyatta plaj, iskele şu bu tüm kıyı kullanımları kişisel, özel veya kar amaçlı. Kıyılarda, ilgili bakanlıklar tarafından 20-30 yıllık irtifaklar tesis ediliyor.

Turizm amaçlı yapılaşma ancak bazı yükümlülükleri  yerine getirmek ve şartlara uymak koşuluyla, o da kıyıda değil sadece sahil şeridinde mümkünken; ne idareciler, ne yatırımcılar, ne de yurttaşlar hukuka uyuyor. Kıyılarımız(kıyı çizgisi ile kıyı kenar çizgisi arasındaki kumsal, taşlık, sazlık vb. alan), deniz alanları dahil hukuksuz işgal altında yani... Yönetmelik ve  talimatlar ülkesi olduk ne yazık ki!

Bilindiği gibi Bodrum kıyı ve deniz alanlarının yaklaşık % 95’i Nitelikli Doğal Koruma Alanı + Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı ilan edildi edilecek.  Kıyı Kanunu’na zaten uyan yok. Bu yeni ilke kararıyla detaylı bir koruma tarifi yapılsaydı bari...Durum vahim! Devletin normalde  kıyıda verilmiş tüm irtifakları iptal etmesi gerekiyor; çünkü kimsenin kanunda yazılı “kamu yararına kullanım” maddesine uyduğu filan yok.

Bu ilke kararı, şu hususu bilerek ya da bilmeyerek ihmal etmiş; dört mevsim ekolojik ve bilimsel(?!) tespiti yapılmış halen doğal sit statülü veya  korunmayı hakeden bir alanın ne zaman  yeni tanımı ve statüsüyle tescil edileceği belirsiz. Süreç 2014’lerde başlamış, 5-6 yıl geçmiş; hala yeni tanımlarıyla ilan edilmiş korunan doğal alan sayısı çok az. Dolayısıyla, bu ilke kararı ilgilisine şöyle de bir subliminal mesaj veriyor gibi; “yakında orası Nitelikli Doğal Koruma Alanı ilan ve tescil edilecek, taş ocağı ise taş ocağı, kumsal ise kumsal bir an evvel gel irtifak tesis ettir, aksi halde havanı alırsın...”

Mehmet Çilsal-Hukukçu

Bodrum