BİNBİR MASAL BİR KALE

“Bir varmış bir yokmuş. Yok, yokmuş zaten ama bu masalda hem on dördüncü yüzyıl, hem on beşinci yüzyıl, milattan öncesi, milattan sonrasıyla Bodrum’da yaşanan zaman, yakın geçmiş, dünle bugün, şimdi hatta yarından sonrası, hayal ötesi bile varmış…” Cümleleriyle başlayan bir kitap okudum. Uygarlıkları, yaşayıp göçen insanları, doğası, tarihi, coğrafyasıyla Bodrum’u anlatıyordu Sevgili İnci Gürbüzatik Binbir Masal Bir Kale’de.

Anlatım biçimi, kelimelerin cümle içindeki ahengi, hayal mi? Düş mü? Yoksa gerçek mi? Hiç bilemedim ama ben tam da oradaydım okurken. Bodrum’daydım, Bodrum Kalesi’nde, St. John Şövalyeleri’yle birlikte savaşçı, rüzgarda savrulan Kadırganın güvertesinde mücadeleci,  Kraliçe Ada’nın yanında heyecanlı, Tavus kuşları ve bekçi köpeklerinin içinde meraklı küçük bir çocuk gibi, geçmişe, çooook geçmişe gittim defalarca… Düş müydü masal mıydı derken bir gözyaşı şişesinde ki hüznü, sualtından bin bir güçlükle çıkarılan amforaların içindeki sırrı, müzenin sihirli odalarında sergilenen takıların sahiplerinin neşesini, belli bir dönemde zindana atılıp unutulanların korkusunu hissettim… Kitabın sonunda o masal dünyasındaki kadırgaların güvertesinden inip, günümüzün gerçeğine dönüp, plastik şişme botların içinde insanlığın derin sularda yok olduğu bu günün dehşetini hissettim…

Adı gibi nadir bir eserle bizimle birlikte İnci Gürbüzatik. Kitabı okuduktan sonra sevgili İnci Gübüzatik’ le biraz sohbet ettik. Malum pandemi koşulları çerçevesinde ayaküstü de olsa… İyi ki teknoloji ilerledi de online görüşmeler yapabiliyoruz. Biraz da İnci Gürbüzatik’in düşüncelerini aktaralım, “Binbir Masal Bir Kale” nasıl ortaya çıkmış

BODRUM’U SEVİYORUM DİYEN HERKESİN BODRUMA BORCU VARDIR

Bodrum’u seviyorum’ diyen herkesin Bodrum’a borcu vardır. Ben bu borcumu onun göz ardı edilen gerçeğinin güzellemesini yaparak ödemek istedim. Elimden gelebilen yazmaktı çünkü. Binbir Masal Bir Kale, her yaş grubuna hitap eden yaşsız denilen, bugünü tarihle harmanlayarak kurguladığım bir kitap. Masalsı diliyle okurlarına hem Bodrum’un tarihini anlatsın hem maceralı kurgusuyla merakla okunsun istedim. Her yaz Bodrum’a gitme sevdası olanlar, Bodrum’da yaşayanlar, Bodrum’u hiç görmemiş olanlar için yazdım. Bodrum topraklarında önemli bir tarih ve geçmiş vardır ve oraya gidenler bunu bilsin istedim.

Bodrum’daki Sualtı Arkeoloji Müzesi’nin dünyada ilk ve tek ödüllü Sualtı Müzesi olduğunu, Hızır Reis’in Barbaros Hayrettin’in kardeşi olduğunu, Doğu seferinde İskender’in en büyük direnişi Halikarnassos’da Myndos’da yaşadığını, Cevat Şakir’in Bodrum için, tarihi değerleri için girişimlerini, batıkları, anforaları, Karyalı Prensesi, zindanları, ölüm bekleme odalarını, tutsakların kemikleri ile dolu toplu mezarları anlatmaya çalıştım. ‘Binbir Masal Bir Kale’ bu anlamda yaratmaya çalıştığım edebi dili, kurgusu ve hikayesiyle okuruna daha önce duymadığı bir masal-tarih anlatsın istedim. ‘Belki de yaptığım en önemli şey eski Bodrum kalesini, Su Altı Arkeoloji Müzesi’nin görkemini belgelemiş olmam. Çünkü Roman kurgumu Kalenin Plan ve krokileri üzerine gerçekçi bir bakış açısıyla kurguladım, kahramanlarımın trafiği eskide kaldı. Bir belgesel yazmış olduğum sonradan anlaşıldı. Çünkü kale artık benim romanımda anlattığım kale değil.

Kitabımda anlatmaya çalıştığım Halikarnassos çok görkemli bir kere. Surlarıyla, limanıyla, Milattan öncesi ve sonrasıyla, Mauseleon’u, I. II. Kraliçe Artemisia’larıyla, Prenses Ada’sı, İskender’i Gurbetçi Karialıları ile o yıllar tarihin masalsı yıllarıdır gözümde. O yüzden masal gibi anlattım. Bu günün Bodrum severlerine, okurlarına öyle anlatılması gerek diye düşündüm. Çünkü onların, sevdiklerini söyledikleri Bodrum’un tarihini, yakın geçmişini, değerlerini bilmediklerini, hatta ilgilenmediklerini bile düşünüyorum. İnsan hiç olmazsa yaşadığı, sevdiğini söylediği yerin tarihini bilmeli. Öngörüden, adaletten yoksun, Vandal, açgözlü insan faktörü işin içine katıldığında uzun, biraz çetrefilli ve ne yazık ki parçalanan bedeniyle iç acıtıcı gözümüzde. Biz burada, batacağını adımız gibi bildiğimiz üç kuruşluk botlara doluşan insanların gece denize açılmalarına göz yumduk, sabah da kaçı boğulmuş, kaçı kurtulmuş onun hesabını yaptık. Sonra da timsah gözyaşları döktük. Botlar hala var unutmayalım...

TARİHİ NE YAPARSANIZ YAPIN KAZIYAMIYORSUNUZ BU TOPRAKLARDAN

Mauseleon’un izleri iyi ki var Bodrum’da. Yerinde yeller esse de tarihi ne yaparsanız yapın kazıyamıyorsunuz bu topraklardan. Dünyanın yedi harikasından ikisi Türkiye’de. Harikaları bilmeyenler öyle çok ki, sorun bakın şaşarsınız ‘Biri Artemis Tpınağı Selçuk’da, diğeri de Bodrum’da’ dediğimde şaşıranlar var. Mauseleon gibi görkemli, harika bir yapının ait olduğu yerden başka bir ülkeye bahşedilerek taşınması ne acı.

TRT’deki prodüktörlüğüm, yazar merakım araştırmacı yanımı çok besledi. Bu kitap için çok sayıda gerçek, bilimsel belgeye, bilgiye ulaştım. Araştırdıkça yeni bir şey çıktı karşıma. Romana başlarken hiç aklımda olmayan bilgiler, kurgumu zenginleştirip coşturdu. Çok şey buldum Bodrum’un geçmişine dair. Çok az kişinin bilip ilgilendiği öyle güzel öyle önemli bilgiler ki bunlar…

* * * * *

“Bodrum için acı çeken çok insan var ben de onlardan biriyim.” diyerek bitiriyor sözlerini İnci Gürbüzatik.. Bu topraklar asırlardır nice medeniyetlere yuva olmuştur. Kendi topraklarımızdaki hazinelere sahip çıkamamak, değer bilmezlik, kendinden başka medeniyetleri önemsemeyiş, bilgi yoksunluğu, bir bilinçsizlik hali. Düşünsenize, bu eserleri yapan insanlar bu topraklarda binlerce yıl yaşamış, medeniyetler kurmuş, bu güne yansıyan nice geleneği, kültürü, miras olarak bizlere aktarmışlar ve biz onlara bir yabancının kalıtı gözüyle yabancılaşarak bakıyor, korumak ne, kırıp parçalıyor, değerini bilenlere satıyor ya da imha edip izlerini siliyoruz maalesef…

Aslında şanslı bir insanım. Ülkemizin her bölgesinde belirli süreler yaşadım. Anadolu’nun her köşesinde, her şeyin bir öyküsü vardır. Binbir Masal Bir Kale’de Bodrum’un öyküsü. Romanı okurken Bodrum’un tarihine maceralı bir yolculuk yapıyorsunuz.Uzun yıllardır Bodrum’da yaşıyorum ve Bodrum Kalesi içinde bulunan Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesinde kısa bir süre de olsa görev yaptım. Görev yaptığım en olağanüstü işyeriydi diyebilirim. Dünyaca ünlü, eşsiz bir müze olduğundan dolayı da defalarca Bodrum’a gelen misafirlere ziyaretlerinde eşlik ettim.  Son yıllarda biraz hüzünlüyüm. Çok şeyin değiştiğini, aslından ayrıştırıldığını duymak ve görmek sanırım benimle birlikte tüm Bodrum sevenlerinin canını acıtıyor.

Bir Bodrum sevdalısı İnci Gürbüzatik, “Elimden gelen yazmak” diyor. Yarattığı eser yediden yetmişe herkesin okuyabileceği nitelikte. Epsilon yayınlarından Nisan 2019’da yayınlanan Binbir Masal Bir Kale’yi okuyanların gözünde Bodrum daha da parlayacak ve çok daha derin bir anlam kazanacaktır…

Sevgi ve dostlukla…

AYSER ÖZBULUT

İNCİ GÜRBÜZATİK, 1945 Antakya doğumlu. Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Bölümünü bitirdi. TRT Ankara radyosu ve Ankara Televizyonunda drama şubesinde senarist ve prodüktör olarak çalıştı.2002 yılında TRT Ankara Televizyonundan emekli oldu. UNIMA, ASİTEJ üyesidir. Çağdaş Drama Derneğinde kurucu üye ve drama eğitmeni olarak çalışmalarını sürdürdü.  Sürekli Sarı Basın Kartı sahibidir ve Muğla Gazeteciler Cemiyeti üyesidir. Öykü, senaryo, roman yazarıdır. Sayısız öykülerinin yanı sıra Misket, Deveboku Savaşları romanları ve  Aşk Kaldığı Yerden isimli Bodrum’lu kadınları anlatan öykü  kitapları edebiyat dünyasında yer almıştır. Daha çok kadın –erkek ilişkileri üzerine öyküler yazmış yedi öyküsü senaryolaştırılmış, dizi ve filmleri çekilmiştir. Öykü ve senaryo dalında ödüle layık bulunmuştur. Bodrum Kent Konseyi Yazın Grubu üyesi olan İnci Gürbüzatik halen Bodrum'da yaşıyor. HEREDOT AKADEMİ üyesi ve ÇYDD’de aktif olarak çalışıyor. Evli 2 çocuk annesi olan İnci Gürbüzatik yazın hayatına ara vermeden devam ediyor.