Tutu, Güney Afrika'da ırkçılığa karşı mücadele vermiş, Filistinlilerden Tibetlilere, dünya çapında ezilen pek çok halkın haklarını savunmuştu.

Devlet otoritesine karşı eşcinselleri, kürtaj hakkını ve yardımlı intihar hakkını da savunan Desmond Tutu, ülkesinde ötanazi tabusunu yıktı. Tutu, yardımlı intihar konusunda birçok kesimi kızdırmak pahasına "Bunun beni rahatsız etmeyeceğini söyleyebilirim" demişti.

Irkçı apartheid yıkılmasında önemli rol oynayan Desmond Tutu, bu dönemde işlenen suçların soruşturulması için kurulan Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu'na yaklaşık 10 yıl başkanlık etti.

Tutu, insan hakları savunuculuğu ve ırkçılığa karşı geliştirdiği barışçı mücadelelerle 1984 yılında Nobel ödülü almaya hak kazanmıştı.

1997'de Tutu için prostat kanseri tanısı konuldu. Buna bağlı olarak tekrarlayan enfeksiyonu nedeniyle sık sık hastanede tedavi altına alındı.